Żołnierze wyklęci

01-03-2016, 08:44 Arkadiusz Wieczorek

Widowisko słowno-muzyczne „Testament prawdy i wielkości” i towarzysząca mu wystawa Instytutu Pamięci Narodowej będą rudzkim akcentem ogólnopolskich obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Wydarzenie odbędzie się 5 marca br. /sobota/ o godz. 17.00 w Miejskim Centrum Kultury w Rudzie Śląskiej. Wstęp na spektakl jest bezpłatny.

„Testament prawdy i wielkości. W hołdzie polskim żołnierzom wyklętym” w wykonaniu zespołu Pętla Ósemki przypomni rudzianom o obchodach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W trakcie imprezy będzie można usłyszeć 12 piosenek przeplatanych wierszami tematycznie związanymi ze świętem. Nie zabraknie też akcentów rudzkich.

Widowisku słowno – muzycznemu towarzyszyć będzie wystawa przygotowana na podstawie albumu Adama Borowskiego przez Fundację im. Stanisława Pomian-Strzednickiego. Gościem honorowym będzie kapitan Stanisław Turski, żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych, Brygady Świętokrzyskiej, który uczestniczył w walkach z niemiecką policją, sowiecką partyzantką i oddziałami Gwardii Ludowej. Przed spektaklem dr Adam Dziuba z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach wygłosi wykład pt. „Podziemie poakowskie na terenie Śląska”.

– To wyjątkowe święto – podkreśla prezydent Grażyna Dziedzic. – Możemy uczcić pamięć polskich bohaterów, o których przez dziesięciolecia nie można było w ogóle wspominać. Pamięć o nich pozwala nam docenić fakt, że dzisiaj żyjemy w wolnym kraju i możemy cieszyć się demokracją – mówi.

Żołnierze wyklęci, zwani także niezłomnymi lub żołnierzami drugiej konspiracji, to antykomunistyczny ruch partyzancki, który był skierowany przeciw sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR. Sytuacja żołnierzy, którzy walczyli z okupantem sowieckim, była w 1945 roku tragiczna. Utworzono tzw. Centralną Komisję Likwidacyjną AK i zwrócono się do żołnierzy z apelem o ujawnianie się i skorzystanie z amnestii. Tajne instrukcje mówiły jednak, by ujawniających się AK-owców internować. Między 1945 a 1947 rokiem ujawniło się około 130 tys. osób. Historycy szacują,, że w więzieniach NKWD i UB zginęło ponad 20 tys. żołnierzy. W końcu lat 40. i na początku 50. ponad 250 tys. ludzi więziono i przetrzymywano o obozach pracy. W ostatnich dniach wojny na terenie Polski działało 80 tys. partyzantów antykomunistycznych. Ostatni członek ruchu oporu, Józef Franczak ps. „Lalek” z oddziału kpt. Zdzisława Brońskiego „Uskoka”, zginął 21 października 1963 roku.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został uchwalony jako święto przez Sejm RP 3 lutego 2011 roku. Data 1 marca upamiętnia śmierć przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, którzy zostali zastrzeleni w 1951 roku. Określenie „żołnierze wyklęci” zostało użyte po raz pierwszy w 1993, w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku”, której autorem był Leszek Zebrowski.