Facebook
Aktualny numer

Najlepszy tygodnik i portal społeczno-kulturalny
w Rudzie Śląskiej

Obrazy znanej rudzianki na wystawie

04-10-2017, 11:10 mat. pras.

Fundacja Kultura Obrazu zaprasza na wernisaż wystawy fotografii „Joanna Helander. Archiwum otwarte” – w piątek, 13 października 2017 r., o godz. 18 w siedzibie fundacji przy ul. Kordeckiego 2 w Katowicach. W wydarzeniu udział wezmą artystka Joanna Helander, która pochodzi z Rudy Śląskiej i szwedzki reżyser Bo Persson.

Wystawie towarzyszą pokazy filmów dokumentalnych Kina Koszyk w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Ponadto prezentacja pracy Barbary Kubskiej, która poddała archiwum Joanny Helander interpretacji. Jej pracę „Projekt: archiwum” można oglądać w Galerii Wertykalnej ASP w Katowicach (ul. Raciborska 50) do 17 listopada w ramach wystawy zbiorowej „Prześwietlenie”.

Udział we wszystkich wydarzeniach jest bezpłatny.

Wystawa Joanny Helander, fotografki urodzonej w 1948 roku w Rudzie Śląskiej, proponuje nowe spojrzenie na twórczość artystki. Niejednokrotnie zdjęcia Joanny Helander, jak i filmy powstałe we współpracy ze szwedzkim reżyserem Bo Perssonem, były pokazywane w muzeach, galeriach i kinach. To, co odróżnia aktualną wystawę, to próba zmierzenia się z całym dotychczasowym dorobkiem artystki. I chęć opowiedzenia o niej samej.

Na ekspozycji nie znajdziemy pojedynczych cykli zdjęć. Fotografie powstałe na różne potrzeby i w różnych latach mieszają się tutaj tak samo, jak mieszają się w archiwum autorki. Na równych prawach funkcjonują zdjęcia rodzinne i portrety artystów wykonane dla szwedzkich wydawnictw. Zaznaczone są powiązania między fotografiami a dokumentami osobistymi, listami, pamiątkami. Przedmiotami, które zgromadzone w archiwum oddziałują na siebie, tak że nie sposób oddzielić ich historii od losów artystki. Nie zawsze przywołują one dobre wspomnienia, jak kilkaset stron teczek SB.

Blisko 70 autorskich odbitek to skromna reprezentacja dorobku fotografki. Wystarczająca jednak, by dać wgląd w tematy, które od ponad 40 lat powracają w twórczości Joanny Helander. W ich tle zarysowuje się biografia artystki, która w 1971 roku wyemigrowała do Szwecji, wchodząc w rolę korespondentki między dwoma krajami i ambasadorki polskiej kultury niezależnej na Zachodzie. Pozwalają też wejrzeć w warsztat jej pracy – oprócz perfekcyjnych powiększeń na wystawie pojawiają się materiały robocze, odrzuty z ciemni. Pokazują proces twórczy i drogę dochodzenia do zdjęć, które na stałe weszły już do historii polskiej fotografii.

Wystawa prezentuje wybór prac z lat 1976–2003. Zdjęciom towarzyszą teksty przygotowane przez Joannę Helander. To wyjątkowa sytuacja, gdy po archiwum oprowadza sam przewodnik.

„Joanna Helander. Archiwum otwarte”
Wernisaż: piątek, 13 października 2017 r., godz. 18.00
Wystawę można oglądać do 15 grudnia: w środy i piątki od 12.00 do 18.00.
A także w pozostałe dni po uprzednim umówieniu się: fundacja@kulturaobrazu.org
Fundacja Kultura Obrazu, ul. Kordeckiego 2, Katowice, wstęp wolny

Pokazy filmów Kina Koszyk, zespołu produkcyjnego Joanny Helander i Bo Perssona, towarzyszące wystawie „Joanna Helander. Archiwum otwarte” odbywają się w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, ul. Raciborska 50, sala kinowa

17 października, 18.00 „Powroty”, 1994 (60 min.)
reż. Bo Persson, Joanna Helander
Film toczy się wokół podróży Joanny Helander do Polski, będącej próbą zrekonstruowania losów żydowskiej rodziny jej ojca. Artystka wraca do Luboszyc, miejscowości pod Opolem, gdzie przed wojną mieszkali jej żydowscy przodkowie Schiftanowie. Intymny portret artystki jest zarazem opowieścią o tych, którzy zginęli w Holokauście. Film otrzymał nagrodę specjalną w Karlovych Varach.

24 października, 18.00 „Walc z Miłoszem”, 2011 (37 min.)
reż. Bo Persson, Joanna Helander
Motywem przewodnim filmu jest rozmowa Ewy Wójciak, aktorki Teatru Ósmego Dnia, z Czesławem Miłoszem. Sceny z krakowskiego mieszkania noblisty przeplatają się ze scenami ze spektakli Teatru Ósmego Dnia. Film ma poetycki charakter: Miłosz z jednej strony opowiada anegdoty, z drugiej komentuje bolesne wydarzenia poprzedniego stulecia. Poznański Teatr często czerpał inspirację z jego poezji i eseistyki. Ryszard Krynicki oraz Jerzy Illg komentują „Walc” enigmatyczny wiersz Czesława Miłosza napisany w 1942 roku w Warszawie.

31 października, 18.00 „Teatr Ósmego dnia”, 1992 (67 min.)
reż. Bo Persson, Joanna Helander
Film opowiada o legendarnym poznańskim Teatrze Ósmego Dnia, zaangażowanym w opozycję demokratyczną w latach 70. i 80. Przedstawia losy aktorów uwikłane w ustrój polityczny: trudności w otrzymaniu paszportów, prześladowania ze strony władz, decyzje o tymczasowej emigracji i kilkuletnie peregrynacje po zachodniej części Europy. Realizatorzy filmu pokazują bezkompromisowość Teatru Ósmego Dnia, który wytrwale podejmuje temat kondycji człowieka i wolności, nie tylko w Polsce. Film pokazano na festiwalach filmowych w 25 krajach, ze strony szwedzkiej nominowany był do Oscara i Europejskiej nagrody Felix, otrzymał Nagrodę Specjalną Obrony Praw Człowieka w Pärnu w Estonii.

Informacja o twórcach:
Joanna Helander – fotografka, pisarka, dokumentalistka, tłumaczka. Urodziła się w Rudzie Śląskiej. Jej dorobek fotograficzny obejmuje m.in. zdjęcia wykonane podczas przyjazdów do Polski w latach 70. i 80., głównie na Śląsku, ukazujące życie codzienne jego mieszkańców, uroczystości państwowe i ówczesną propagandę. Joanna Helander znana jest także jako portrecistka ludzi kultury, m.in. Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Ryszarda Krynickiego. Dokumentalistka Teatru Ósmego Dnia oraz działalności polskiej emigracji w Szwecji. W 1983 roku otrzymała w Szwecji tytuł Fotografa Roku. W 2012 roku Joanna Helander została odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności przez prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Jest jedną z bohaterek książki Krystyny Naszkowskiej „Wygnani do raju. Szwedzki azyl” (2017), opowiadającej o polskich emigrantach w Szwecji.

Bo Persson – promotor kultury polskiej, tłumacz, reżyser, scenarzysta. Urodził się w Göteborgu. Studiował m.in. filozofię, antropologię i filmoznawstwo na uniwersytetach w Göteborgu i Sztokholmie, literaturę francuską na Sorbonie oraz w Ecole Pratique des Hautes Etudes w Paryżu. W latach 70. podróżował do Jugosławii, Węgier, NRD, Polski, gdzie nawiązywał kontakty z opozycją demokratyczną. W 2001 roku Bo Person i Joanna Helander zostali odznaczeni przez ministra spraw zagranicznych Władysława Bartoszewskiego dyplomem honorowym za promowanie kultury polskiej za granicą.


Komentarze