Zamiast przetargów miejska spółka

20-01-2021, 10:14 Joanna Oreł

Władze Rudy Śląskiej rozważają utworzenie spółki miejskiej, która miałaby zajmować się gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Obecnie zadanie to realizują prywatne firmy wyłonione w drodze przetargu (PreZero oraz Remondis). Czy takie rozwiązanie byłoby opłacalne dla miasta oraz mieszkańców? Między innymi o tym rozmawiamy z wiceprezydentem Rudy Śląskiej Krzysztofem Mejerem, który odpowiada m.in. za sprawy gospodarki komunalnej.

– O pomyśle utworzenia miejskiej spółki mówił Pan podczas ostatniej sesji Rady Miasta. Z kolei sesję wcześniej uchwalona została podwyżka za wywóz śmieci. Dzięki utworzeniu spółki komunalnej udałoby się zahamować dalszy wzrost opłat?
– W mojej ocenie dzisiaj nikt nie może tego zagwarantować. Wysokość tzw. opłaty śmieciowej nie zależy od dobrego, czy też złego zarządzania samorządów, lecz od kosztów funkcjonowania całego systemu. A te rosną z powodu podniesienia pensji minimalnej i wzrostu opłat marszałkowskich z tytułu składowania odpadów na składowiskach. Samorząd nie ma na to żadnego wpływu, dlatego nie mogę zapewnić, że po utworzeniu spółki opłata śmieciowa zostanie „zamrożona” i będzie na takim samym poziomie lub niższym. Myślimy o utworzeniu miejskiej spółki, ponieważ jest szansa na wyeliminowanie pewnych kosztów oraz na poprawę funkcjonowania całego systemu. Proszę pamiętać o tym, że spółka komunalna nie musi generować zysku. Wystarczy, że jej działalność będzie się bilansować na „zero”. Ponadto to szansa na większą elastyczność w kształtowaniu systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Obecnie w ramach przetargu firmie przekazywany jest katalog określonych zadań wraz z harmonogramem ich wykonania. Jakiekolwiek dodatkowe zlecenia muszą być poprzedzone aneksami do umowy, które często blokują zapisy Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Podsumowując – chcemy działać poprzez zamówienia in-house, czyli bez konieczności przeprowadzania postępowania przetargowego zlecać zadania spółce komunalnej, która będzie w stu procentach własnością miasta i której przychody będą pochodzić z działalności publicznej. W tej chwili nie jestem jednak w stanie określić, czy taka spółka w ogóle powstanie, bo to zależy od analizy finansowo-ekonomicznej, którą zlecimy w najbliższym czasie. Jeżeli okaże się, że takie rozwiązanie będzie bardziej efektywne, wtedy podejmiemy kolejne kroki. Wstępnie przedstawiliśmy ten pomysł radnym i uzyskaliśmy ich aprobatę. W Jaworznie, gdzie zdecydowano się na podobny krok, okazało się, że działalność spółki komunalnej nie spowodowała obniżenia opłaty śmieciowej. Co więcej słyszymy, że ma ona być wyższa od tej, która będzie obowiązywać w Rudzie Śląskiej od 1 lutego.

– Obecna umowa na wywóz śmieci z firmami PreZero oraz Remondis obowiązuje do końca marca tego roku. Czy to oznacza, że jeżeli analiza wyjdzie „na plus” spółka miejska przejęłaby zarządzanie gospodarką odpadami komunalnymi od kwietnia?
– Jest na to za wcześnie. Musimy najpierw stworzyć taki podmiot, uzyskać szereg pozwoleń, utworzyć bazę transportową, zamówić sprzęt oraz zatrudnić pracowników. Na to potrzeba sporo czasu. Dlatego pod koniec ubiegłego roku ogłosiliśmy kolejny przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów przez zewnętrzną firmę. Od 1 kwietnia nowy podmiot wyłoniony w postępowaniu przetargowym będzie realizował to zadanie. Nowa umowa zostanie podpisana do końca marca 2022 roku i jeżeli nasza analiza wykaże zasadność utworzenia spółki miejskiej, to od 1 kwietnia 2022 r. powinniśmy być przygotowani do przejęcia zadania gospodarowania odpadami komunalnymi w trybie in-house.

– Miejska spółka funkcjonowałaby w ramach Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Stąd obawy mieszkańców, że mogłoby to wpłynąć na wysokość opłat za wodę…
– Działalność PWiK opiera się obecnie na dwóch filarach. Są to zadania z zakresu dostawy wody oraz obsługi kanalizacji. Trzeci filar dotyczyłby gospodarki odpadami. Od razu chcę uspokoić mieszkańców, że Przedsiębiorstwo nie mogłoby finansować swojej nowej działalności z budżetu kanalizacyjno-wodociągowego. Nie wpłynie to więc na ceny wody i ścieków. Nie możemy łączyć tych dwóch budżetów. Musimy stworzyć spółkę z finansów gminnych poprzez dokapitalizowanie Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji.

– Wróćmy do teraźniejszości. W 2019 roku mieliśmy osiągnąć w Rudzie Śląskiej segregację na poziomie 40 proc., a ubiegłoroczny wskaźnik mówił o 50 proc. W tym roku część mieszkańców może stwierdzić, że „segregacja jest bez sensu”, bo ceny za śmieci i tak rosną. – Niestety dwa lata temu osiągnęliśmy nieco ponad 30 procent segregacji i mało realne jest, że uda nam się przekroczyć próg 50 proc. za ubiegły rok. W tej sytuacji mogę jedynie odwoływać się do poczucia odpowiedzialności mieszkańców. Brak segregacji będzie oznaczał wyższe koszty funkcjonowania systemu. Ten problem dotyczy wszystkich, nikt nie jest tu bezkarny, bo te koszty będziemy musieli prawdopodobnie „utopić” w opłacie śmieciowej. Chcę także zwrócić uwagę na to, że w ościennych miastach stawka za wywóz śmieci segregowanych jest na podobnym poziomie, jak u nas będzie od 1 lutego (30 zł od osoby). Pozwoli Pani, że przedstawię proste porównanie. Od 1 stycznia ubiegłego roku zgodnie z zapisami znowelizowanej ustawy z gminnego systemu gospodarki odpadami wykluczono nieruchomości niezamieszkałe, czyli m.in. rodzinne ogródki działkowe. Ich właściciele byli zobligowani do podpisania indywidualnych umów z przedsiębiorcami. Okazuje się, że teraz niektórzy z nich będą płacić rocznie 250 złotych, a wcześniej w ramach gminnego systemu uiszczali 140 zł. Gołym okiem widać, że opłaty oferowane w gminnym systemie, być może według niektórych są wysokie, ale poza systemem są jeszcze wyższe i warto o tym pamiętać.

– A co z planami powstania Ekologicznego Centrum Odzysku Energii? Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło niedawno decyzję środowiskową w sprawie tej inwestycji.
– Inwestor w części odwołał się od tej decyzji do Sądu Administracyjnego i czekamy na wynik postępowania. To już druga negatywna decyzja. Poszło o brak podpisu pod uzupełnieniem raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, nieuwzględnienie jako strony postępowania właścicieli trzech działek (skarbu państwa, miasta Ruda Śląska), brak dokumentów obrazujących aktualną sytuację finansową inwestora oraz brak decyzji Urzędu Miasta o wyłączeniu się z postępowania. Ostatni zarzut jest bardzo zastanawiający. W poprzedniej uchylonej decyzji SKO sugerowało tylko rozważenie przez nas, raz jeszcze, decyzji o występowaniu przesłanek dotyczących wyłączenia się z postępowania. Nie wymagano od nas takiej decyzji. Zarzut braku informacji o aktualnej sytuacji finansowej inwestora jest zdumiewający.