1 listopada na 19 rudzkich nekropoliach, stanowiących bogatą historię miasta i regionu, zapłonęły tradycyjnie tysiące zniczy. Miejsca te łączą mieszkańców rudzkiej ziemi niezależnie od narodowości, przekonań politycznych czy statusu zawodowego. 31 października w 24 miejscach pamięci narodowej znajdujących się na terenie Rudy Śląskiej przedstawiciele magistratu złożyli kwiaty i zapalili znicze.

Miasto Ruda Śląska utrzymuje sześć cmentarzy komunalnych: przy ul. 1 Maja, przy ul. Kardynała Hlonda, nowy i stary cmentarz przy ul. Chorzowskiej, przy ul. Porębskiej, przy ul. Krańcowej. W mieście zlokalizowanych jest również 13 cmentarzy parafialnych. Każdy z nich kryje historie przodków i budowniczych tej ziemi. Na większości z nich znajdują się pomniki ku czci poległych powstańców śląskich. Za jeden z najstarszych cmentarzy uważany jest nieczynny cmentarz parafialny przy ul. Orzegowskiej, datowany na 1894 r. Znajduje się na nim grób powstańca Konstantego Latki z 1863 r. oraz mogiły powstańców z lat 1919 r. – 1921 r.

1 listopada Towarzystwo Miłośników Orzegowa przeprowadziło kwestę na rzecz ratowania zabytków starego cmentarza w Orzegowie. W tym roku całość uzbieranych funduszy przeznaczona zostanie na pokrycie kosztów rekonstrukcji i renowacji pomnika tragicznie zmarłych górników.

Rudzkie nekropolie objęte są ochroną konserwatorską i kryją swoiste perełki architektury. Na cmentarzu w Kochłowicach przy ul. Wyzwolenia znajduje się Krzyż Męki Pańskiej z 1858 roku. Przedstawia umęczonego Chrystusa wiszącego na krzyżu i umieszczoną poniżej, w partii postumentu płaskorzeźbioną postać Matki Bożej Bolesnej. Tego typu obiekty zachowały się w Rudzie Śląskiej tylko dwa, jeden na tym cmentarzu, drugi, niedatowany, przy skrzyżowaniu ulic 1 Maja i Piaskowej w Wirku.

Na cmentarzu przy ul. Porębskiej w dzielnicy Ruda znajduje się Krzyż Męki Pańskiej z 1907 r. oraz pomnik wzniesiony ku czci górników, który zginęli w wypadkach górniczych. Pierwsi górnicy, których pochowano przy ul. Porębskiej zginęli w kopalni Castellengo w Rokitnicy 9 kwietnia 1920 r., kolejni w kopalni Brandenburg. Po 1945 na cmentarzu wzniesiono mauzoleum dla upamiętnienia powstań śląskich i martyrologii Polaków w czasie II wojny światowej. Wcześniej w miejscu tym był pomnik poświęcony powstańcom śląskim. Zniszczono go w 1939 r. Do niewątpliwych perełek architektonicznych tego cmentarza Miejski Konserwator Zabytków dr inż. arch. Łukasz Urbańczyk zalicza Mauzoleum Pielera, zmarłego w roku 1910 radcy górniczego i zarządcy dóbr Ballestremów. – We wnętrzu mauzoleum znajduje się naturalnych rozmiarów rzeźba znanego artysty Jozefa Limburga: Chrystus pocieszający pielgrzyma – mówi dr inż. arch. Łukasz Urbańczyk.

Na halembskim cmentarzu parafialnym wzniesiono nagrobek ku czci poległych w latach 1919 – 1921 powstańców śląskich, a na cmentarzu komunalnym w tej dzielnicy znajdują się tablice pamięci z nazwiskami blisko 200 górników, którzy zginęli w kopalni „Halemba” od początku jej istnienia oraz tablice z nazwiskami 283 mieszkańców Halemby, ofiar wojen i represji politycznych.

źródlo: UM Ruda Śląska