Wspieranie psychologiczne dzieci w czasie pandemii

06-10-2021, 10:13 Artykuł sponsorowany

Czas pandemii jest trudny zarówno dla dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Jednym z czynników, które mają na to wpływ, jest zmiana, która powoduje zachwianie istniejącego stanu rzeczy, wyzwala emocje i zachowania. To, że rodzice pracują w domu, a dzieci się tam uczą, powoduje różnorakie reakcje. Niestety nie zawsze są one korzystne, a czasem nawet krzywdzące dla dzieci.

Z badania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, które miało na celu poznanie skali doświadczania przez młodzież różnego rodzaju przemocy i krzywdzenia w okresie zamknięcia szkół, przeprowadzonego w 2020 r., wynika, że przebywanie w domu nie uchroniło nastolatków przed krzywdzeniem. Jak podaje Fundacja, prawie co dziewiąty nastolatek doświadczył w okresie od połowy marca do końca czerwca przemocy ze strony bliskich dorosłych. Młodzież, która doświadczała przemocy, podawała również, że nie miała w swoim otoczeniu osoby, do której mogłaby się zwrócić w tej trudnej sytuacji. To ważne informacje dla nas, dorosłych, które powinny skłonić do refleksji i działania na rzecz dzieci.

Pracownicy placówek oświatowych pozostając w bezpośrednim kontakcie z uczniami, spotykając się z nimi codziennie, a przez to mając możliwość wstępnej identyfikacji i rozpoznania krzywdzenia, mogą szybko zareagować i udzielić stosownej pomocy dzieciom. Taka reakcja jest szczególnie ważna w sytuacji, kiedy uczeń doświadcza przemocy w rodzinie. Wówczas najważniejszym jest zareagować i uruchomić pomoc w ramach swoich kompetencji, dzięki czemu rozpocznie się droga do przerwania przemocy w rodzinie i udzielenia właściwego wsparcia danej osobie/rodzinie. Co bardzo istotne w odniesieniu do dzieci, szkoła, przedszkole często może być jedynym miejscem, w którym dziecko zwróci się o pomoc. Wśród działań w istniejących aktach prawnych przypisanych do realizacji pracownikom oświaty, znajdują się m.in. wszczęcie procedury Niebieskiej Karty w przypadku podejrzenia przemocy w rodzinie, a także udział w pracach zespołów interdyscyplinarnych ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie i/lub grup roboczych, realizujących pomoc w związku z problemem przemocy w rodzinie.

Na terenie naszego miasta Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna jest jedną z instytucji, która pomaga dzieciom, młodzieży oraz rodzicom w rozwiązywaniu różnych problemów.

W ostatnim czasie coraz bardziej widoczne są skutki trwającej pandemii oraz wielomiesięcznej izolacji, które powodują nasilanie się chorób i niepokojących zachowań. Do gabinetów psychologów przychodzą młodzi ludzie, którzy zmagają się z depresją, lękiem, który po tak długim czasie izolacji znacząco utrudnia powrót do szkoły oraz przekłada się na zwiększającą się liczbę samobójstw. Nasilają się również problemy z koncentracją uwagi, zaburzenia snu oraz jedzenia (szczególnie otyłość). Do tych trudności dochodzi także problem krzywdzenia dzieci.

Dlatego też konieczne wydaje się realizowanie programów profilaktycznych w rudzkich szkołach, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałania przemocy i wykorzystywaniu seksualnemu. Od wielu lat realizujemy warsztaty dla dzieci i młodzieży „Jak radzić sobie ze złością” (profilaktyka agresji) oraz „Bezpieczne dzieciaki” (profilaktyka przemocy i wykorzystania seksualnego). Na tych spotkaniach dzieci zdobywają wiedzę, która może uchronić je przed przemocą emocjonalną, fizyczną i seksualną.

Kolejnym aspektem pomocy dziecku krzywdzonemu jest ciągłe podnoszenie kompetencji osób działających na rzecz ochrony dzieci. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna oferuje również nauczycielom szkolenia i prelekcje z zakresu przeciwdziałania przemocy. Umiejętność rozpoznania przez nauczyciela, czyli osoby pierwszego kontaktu, objawów charakterystycznych dla dziecka krzywdzonego jest pierwszym krokiem w procesie pomocy. Na stronie poradni (www.ppprudaslaska.pl) są także zamieszczone materiały dla rodziców, uczniów i specjalistów dotyczące pandemii, jej skutków oraz sposobów radzenia sobie z nimi w tym trudnym dla wszystkich czasie.

Nie zapominamy także o rodzicach, którym proponujemy „Szkołę dla rodziców”, czyli cykl warsztatów doskonalących umiejętności wychowawcze. Przemoc często rodzi się z bezradności, dlatego niezmiernie ważne jest ciągłe uczenie się dialogu z dziećmi, który będzie oparty na wzajemnym szacunku. Jak powiedziała psycholog Janet G. Woititz: „Wychowanie bez błędów jest mitem. Nic takiego nie istnieje. I nie tylko nie istnieje, ale nie powinno istnieć. Rodzice są ludźmi. Popełniają więc błędy i nie wiedzą wszystkiego. Natomiast odpowiedzialni rodzice nie są mitem. Przeciwnie. Dzieci mają prawo do odpowiedzialnych rodziców. Przyznawanie się do błędów albo niewiedzy jest prawidłowym zachowaniem ze strony rodziców. Powinno ono zarazem być uzupełnione przez dążenie do naprawiania błędów oraz poszukiwania odpowiedzi”.

Danuta Sitek
psycholog, psychoterapeuta PTP
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Rudzie Śląskiej