Wielki Piec należy do miasta

19-12-2018, 08:59 admin

Po wielu staraniach Wielki Piec Huty „Pokój” w Rudzie Śląskiej stał się własnością miasta. Dziś notarialnie została sfinalizowana ostatnia transakcja w tej sprawie. – Pozyskaliśmy do naszego zasobu prawdziwą perełkę industrialną, która ma szansę stać się charakterystycznym obiektem na mapie nie tylko miasta, ale i całego Śląska – podkreśla prezydent Grażyna Dziedzic.

Miasto pozyskało Wielki Piec poprzez zamianę nieruchomości ze spółką Stalmag, która otrzymała prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynku Bramy II, czyli byłej portierni Huty „Pokój”. W zamian, na takich samych zasadach, miasto nabyło obiekt Wielkiego Pieca wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą. Różnica w wartościach obu nieruchomości wynosiła ponad 90 tys. zł. które zostały już przez miasto zapłacone. – Wielki Piec jest spuścizną naszej industrialnej historii, dlatego to nasz obowiązek, by o niego zadbać i zachować go dla przyszłych pokoleń. Nadanie nowych funkcji temu zabytkowi, ze względu na zakres i koszty przedsięwzięcia, będzie procesem rozłożonym w czasie. Będziemy jednak starać się maksymalnie wykorzystać wszystkie możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania dla tej inwestycji. Mam nadzieję, że jak najszybciej uda wpisać się ten obiekt na Szlak Zabytków Techniki – mówi prezydent Grażyna Dziedzic.

Kolejnym krokiem na drodze rewitalizacji Wielkiego Pieca będzie dwuetapowy konkurs nadzorowany przez Miejskiego Konserwatora Zabytków. W pierwszym, otwartym etapie, pracownie projektowe będą miały za zadanie przedstawić szkicowy plan zagospodarowania obiektu. Przesłane koncepcje zostaną ocenione przez jury konkursowe, które wybierze kilka z nich do dalszego, szczegółowego opracowania. Główną nagrodą w konkursie będzie możliwość podpisania umowy na wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego zagospodarowania Wielkiego Pieca.

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Rudy Śląskiej działki, na których stoi Wielki Piec, są oznaczone symbolem 34 UP, co oznacza tereny zabudowy usługowej o charakterze publicznym z przeznaczeniem gruntów pod obiekty usługowe, przede wszystkim kulturalne, rekreacyjne czy gastronomiczne. – Taki rodzaj zagospodarowania przewidzieliśmy w konkursie – mówi Łukasz Urbańczyk, miejski konserwator zabytków. – Wielki Piec ma być dostępny dla mieszkańców, którzy znajdą tutaj miejsce na to, by odpocząć np. przy filiżance kawy, posłuchać koncertu, obejrzeć wystawę czy popatrzeć na piękną panoramę Śląska. Ze szczytu Wielkiego Pieca można dojrzeć nawet Beskidy – mówi.

Przypomnijmy, że Wielki Piec Hutniczy wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty „Pokój”, która została założona w 1840 roku. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa sprawił, że huta szybko stała się największym tego typu zakładem w okolicy. W 1907 roku huta posiadała już 6 wielkich pieców. To w tym miejscu Tadeusz Sendzimir uruchomił pierwszą walcarkę blach na zimno swojego pomysłu. Innowacyjność opracowanego przez niego procesu polegała na walcowaniu blachy z równoczesnym jej rozciąganiem. W latach powojennych nowobytomska huta była największym zakładem metalurgicznym w Polsce.

Wielki Piec uruchomiono w 1968 roku, co zarejestrowała nawet Polska Kronika Filmowa. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto we właściwą lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania Wielki Piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Prace remontowe ukończono w 1987 roku. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przestawiając je na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu. Kolejna modernizacja urządzenia miała miejsce w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje”, przekształcone wkrótce w Stalmag Sp z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko zdecydowały o ostatecznym wygaszeniu Wielkiego Pieca, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wpisany został do rejestru zabytków.

Źródło: UM Ruda Śląska