Pocynkowa hałda miejscem rekreacji

13-10-2017, 08:58 UM Ruda Śląska

Punkt widokowy, ścieżki spacerowe, industrialny plac zabaw, tor saneczkowy oraz tor do jazdy na BMX – to tylko niektóre atrakcje, które pojawią się na hałdzie przy ul. 1 Maja w Rudzie Śląskiej. Przemiany zwałowiska na miejsce rekreacji dopełni nasadzenie roślin, które nie pozwolą na przedostanie się metali ciężkich do otoczenia. Rudzki magistrat ogłosił właśnie pierwszy przetarg na zagospodarowanie hałdy. W jego zakresie będą głównie prace ziemne. Montaż urządzeń nastąpi w ramach kolejnej umowy. Całość ma być gotowa pod koniec przyszłego roku. Inwestycja realizowana będzie ze środków unijnych w ramach dwóch projektów – Lumat i Traktu Rudzkiego.

- Będzie to wyjątkowe miejsce, najbardziej zadowoleni będą najmłodsi. Specjalnie dla nich przygotowany zostanie duży plac zabaw oraz oświetlona górka saneczkowa. Pozostali mieszkańcy też coś znajdą dla siebie. Będą alejki spacerowe, miejsca do odpoczynku oraz taras widokowy, z którego przy dobrej pogodzie można podziwiać Beskidy – podkreśla prezydent Grażyna Dziedzic.

Inwestycja realizowana będzie dwutorowo. W północnej części zwałowiska prowadzone będą roboty ziemne związane z ustabilizowaniem hałdy, której ostre skarpy zostaną złagodzone i zabezpieczone przed dalszym osuwaniem. Podczas prac nad stabilizacją hałdy zachowany zostanie fragment urwiska jako tzw. świadek historii. Dzięki temu będzie można zobaczyć przekrój hałdy i poznać jak jest ona zbudowana. Teren w tym miejscu będzie ogrodzony, znajdą się tam również odpowiednie tablice informacyjne. – Prace ziemne, o których mowa, rozpoczną się w pierwszej kolejności i to właśnie ich w głównej mierze dotyczy przetarg, który ogłosiliśmy. Pozostała część inwestycji realizowana będzie w ramach budowy Traktu Rudzkiego. W tym przypadku chcemy procedurę przetargową zakończyć jeszcze w tym roku, żeby inwestycja ruszyła pełną parą już wiosną – tłumaczy wiceprezydent Michał Pierończyk.

W drugiej części inwestycji powstanie głównie cała infrastruktura. Przede wszystkim industrialny plac zabaw, punkt widokowy, oświetlona górka saneczkowa oraz tor do jazdy na BMX. Pojawią się miejsca odpoczynku w postaci ławek, hamaków oraz specjalnych przestrzennych sześcianów z zamontowanymi fotelami. Wydzielone zostaną także miejsca do grillowania. Ciekawym elementem, który utworzony zostanie w ramach inwestycji, będzie zielone pole do gry. Będzie to duży trawnik, na którym będzie można grać np. w piłkę lub badmintona. Ponadto na terenie zwałowiska utworzone zostaną oświetlone ścieżki spacerowe, pojawią się także kamery monitoringu.

Oprócz utworzenia specjalnej przestrzeni pod funkcje rekreacyjne kluczowa w procesie zagospodarowania hałdy będzie jej dalsza rekultywacja, która zostanie przeprowadzona na bazie badań naukowych i w konsultacji z Instytutem Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. - Polegać będzie ona na umieszczeniu w glebie specjalnych dodatków, które będą wiązać zanieczyszczenia w części korzeniowej roślin, tak aby nie przechodziły one do ich części naziemnej. W ten sposób użytkowanie hałdy i kontakt z tak nasadzonymi roślinami będzie bezpieczny - zapewnia dr Marta Pogrzeba z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach.

Co istotne, nasadzane rośliny to specjalne gatunki traw – kostrzewa czerwona oraz życica trwała, które oprócz właściwości fitostabilizacyjnych wolno wzrastają. W ten sposób nie będzie potrzeby częstego ich koszenia, co będzie miało wpływ koszty utrzymania zieleni na hałdzie.

Ściśle z przebudową hałdy wiąże się inny duży projekt, który realizować będzie miasto. Mowa tu o Trakcie Rudzkim, którego pierwszy etap powstanie w ramach zagospodarowania hałdy. Trakt ten to ścieżka rowerowo–piesza, a miejscami także rolkarska, która połączy dwie rudzkie dzielnice: Wirek i Nowy Bytom. W ramach projektu zrewitalizowanych zostanie łącznie 7 dużych obszarów zielonych, w tym kilka parków o łącznej powierzchni 35 ha. – Do końca roku opracowana zostanie dokumentacja przebiegu całego traktu. Po wybudowaniu pierwszego etapu w przyszłym roku, realizowane będą kolejne odcinki. Całość ma być gotowa w 2019 r. – informuje Michał Pierończyk. Miasto na realizację traktu rudzkiego pozyskało ponad 6 mln zł ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

Aktualnie ogłoszony przetarg obejmuje prace, które realizowane będą w ramach innego projektu unijnego, chodzi tu o projekt LUMAT. Będzie on realizowany do 2019 roku w ramach Programu INTERREG Central Europe. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej „części” wyniesie ponad 1 mln zł. Jego partnerami obok Rudy Śląskiej są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava, słoweński Kranj, czy czeska Ostrawa.

Hałda przy ul. 1 Maja jest jednym z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej i wyróżnia się tym, że znajduje się praktycznie w centrum miasta. Zajmuje obszar 6,5 ha i jest pozostałością po działającej w tym rejonie w okresie od I połowy XIX w. do 1925 roku hucie cynku Liebe – Hoffnung.

W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km², czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W 2015 roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. W ten sposób na mapie miasta naniesiono 35 lokalizacji. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, na których znajdują się odpady pogórnicze.