Lokalne Centrum Tradycji – drugie życie Szybu „Franciszek”

29-05-2025, 14:01 Tekst i foto: WT

W sobotę, 24 maja uroczyście otwarto Lokalne Centrum Tradycji, które powstało w budynku administracyjnym Szybu „Franciszek” w Rudzie. Nie zabrakło orkiestry, chóru, wspólnej zabawy i wyjątkowych gości, wśród których był również Ruediger Pieler, prawnuk Franza Pielera starszego, który opowiedział o swoich przodkach. Wydarzenie było też okazją do podpisania umowy między miastem a Regionalnym Instytutem Kultury im. Wojciecha Korfantego o współpracy przy rozwoju tego miejsca.

Tego wyjątkowego dla naszego miasta wydarzenia nie można było rozpocząć inaczej jak od występu orkiestry dętej, bowiem na tym terenie swoje próby miała Orkiestra Reprezentacyjna Augustyna Kozioła. W sobotnie południe gości powitała natomiast Orkiestra Dęta KWK ,,Pokój” pod batutą dyrygencką Jacka Kampy. Gospodarzem wydarzenia był prezydent Michał Pierończyk wraz z wiceprezydent Aleksandrą Skowronek. Uczestniczyli w nim również: posłowie Urszula Koszutska i Leszek Ściebiorowski, radna sejmiku województwa śląskiego Dorota Tobiszowska, przewodniczący Rady Miasta Arkadiusz Pilarz wraz z radnymi, członek zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Stanisław Korman, sekretarz miasta Zabrze Łukasz Urbańczyk, menadżer do spraw zarządzania projektami Fundacji Most the Most Anna Wojtaszek oraz dyrektor Regionalnego Instytutu Kultury im. Wojciecha Korfantego Dorota Pociask-Frącek. Gościem specjalnym uroczystości był Ruediger Pieler, prawnuk Franza Pielera starszego, zarządzającego majątkiem Ballestremów, w skład którego wchodziła również pierwsza rudzka kopalnia węgla kamiennego, kopalnia „Brandenburg”, której pozostałością są zabudowania Szybu „Franciszek”. W tym wydarzeniu nie zabrakło mieszkańców.

– Otwarcie Lokalnego Centrum Tradycji to efekt społecznej mobilizacji i wygranej w konkursie Fundacji Most the Most – „Nasz Zabytek”. Reszta funduszy pochodzi z dofinansowania z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. To był bardzo trudny czas, ale oddolna inicjatywa mieszkańców doprowadziła do tego, że mamy dzisiaj to Centrum. Jest to miejsce, któremu nie tylko przywróciliśmy blask, ale chcemy też nadać nowe funkcje nawiązujące do jego historii i niematerialnej spuścizny regionu. Stąd powstanie w nim śląskich izb, które mają stać się centrum edukacji regionalnej. Miejsce będzie miało charakter „żyjącego muzeum”, a więc takiego, które tworzą przede wszystkim ludzie. W planach mamy jeszcze stworzenie w tym miejscu mieszkań komunalnych i wspomaganych, jak one powstaną, to stworzy się tutaj miejsce, które zawsze będzie tętniło życiem –  powiedział prezydent Michał Pierończyk.

Stanisław Korman, członek Zarządu GZM podkreślił, że to już kolejna inwestycja w Rudzie Śląskiej, która przywraca zabytki techniki postindustrialnej do życia. – To fantastyczny przykład tego, jak mając pomysł i pozyskując pieniądze, można zrobić coś dobrego dla mieszkańców – dodał Stanisław Korman. – To państwo wzięliście los w swoje ręce i zagłosowaliście na ten obiekt, który teraz będzie właśnie wam służył. My jako fundacja mamy szczęście, że w swojej działalności trafiamy na cudownych ludzi i na cudownych włodarzy. Obiekt w Rudzie Śląskiej jest już naszym 31. zabytkiem, który uruchamiamy – podkreśliła Anna Wojtaszek  z Fundacji Most the Most.

Po części oficjalnej zaproszeni goście i mieszkańcy rozpoczęli zwiedzanie. Szereg atrakcji zaplanowano w poszczególnych salach Lokalnego Centrum Tradycji. Powstały tu izby: kapelmajstra, masterszefa, bajtla oraz szycio. W pierwszej zaprezentowali się muzycy Orkiestry Dętej KWK „Pokój”, a następnie odbyło się spotkanie z Rafałem Kowalskim, autorem monografii rodziny Ballestremów, w którym wziął udział Ruediger Pieler.  Natomiast izba szycio zmieniła się w atelier strojów, w których występowali niegdyś artyści słynnego zespołu „Rudzianie”. W izbie masterszefa można się było dowiedzieć, jak zrobić zakwas na żur, a w izbie bajtla królowali najmłodsi, biorący udział w warsztatach plastycznych. Uroczystość otwarcia uatrakcyjnił też koncert Otwartego Chóru Społecznego pod kierownictwem Krzysztofa Dudzika, a chętni mogli wziąć udział w rodzinnej minigrze terenowej „Historie z węgla, cegły i kamienia”.

Utworzenie Lokalnego Centrum Tradycji to jednak nie koniec prac rewitalizacyjnych, które mają objąć cały kompleks Szybu „Franciszek”. Już pod koniec tego roku będą oddane do użytkowania mieszkania komunalne usytuowane w budynku dawnej remizy strażackiej. W kolejnych latach planowana jest adaptacja na mieszkania wspomagane budynków nadszybia i maszyny wyciągowej. Planuje się też pozyskanie środków na utworzenie m.in. ogrodu społecznego, który ma powstać w części, gdzie znajdowała się dawna cechownia. Miasto składa kolejne wnioski o dofinansowanie tych projektów.