Facebook
Aktualny numer

Najlepszy tygodnik i portal społeczno-kulturalny
w Rudzie Śląskiej

COVID-19 a prawa konsumentów

04-02-2021, 12:35 Joanna Oreł

Odwołanie lotów, wydarzeń kulturalnych, zamknięcie hoteli i pensjonatów – to sprawy, z którymi część osób musiała się zmierzyć w związku z wprowadzanymi obostrzeniami na czas epidemii koronawirusa. Czy przedsiębiorcy, aby nie stracić klientów w przyszłości, "szli” im na rękę i środki zwracane były w terminie? Jakie sprawy z tego tytułu były zgłaszane do Urzędu Miasta w Rudzie Śląskiej? Rozmawiamy o tym z Wiolettą Stec-Grześkowiak, miejskim rzecznikiem konsumentów.

– Epidemia koronawirusa przełożyła się na większą liczbę zgłaszanych do Państwa biura spraw? Czego najczęściej dotyczyły zgłoszenia ze strony mieszkańców w ubiegłym roku?
– Wybuch pandemii COVID-19 i związane z tym ograniczenia w przemieszczaniu się, zakaz korzystania z obiektów hotelarskich, nie wpłynęły na zwiększenie liczby spraw wpływających do biura rzecznika. Zmienił się tylko nieznacznie charakter spraw. Ograniczenie dostępu do korzystania z hoteli oraz usług przewoźników sprawiły, że właściciele firm zwracali wpłacone przez konsumentów zaliczki. Wszelkie kwestie związane ze zwrotem zaliczki wynikać powinny z zawartego kontraktu. Zatem w tym przypadku zastosowanie miał art. 494 Kodeksu cywilnego (zwany dalej kc) dotyczący umów wzajemnych oraz art. 495 § 1 kc dotyczący bezpodstawnego wzbogacenia. Ponadto wybuch pandemii spowodował wprowadzenie do polskiego prawa zmianę ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i niektórych innych ustaw. W konsekwencji wydłużyło to termin na zwrot wpłaconych przez konsumentów pieniędzy na poczet wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych do 195 dni. Zdarzały się również przypadki, iż konsumenci z obawy o swoje życie i zdrowie składali oświadczenia o rezygnacji z imprez turystycznych na długo przed planowaną imprezą (np. pięć miesięcy przed), wówczas zapisy ustawy w sprawie zwrotu pełnej wysokości wpłaconych kwot nie miały zastosowania, tj. przedsiębiorca turystyczny zachowywał prawo dokonania potrąceń ryczałtowych przewidzianych w umowie.

– Jak wyglądało to w przypadku anulowania biletów lotniczych?
– Z uwagi na zagrożenie zakażeniem wirusem COVID-19 i odwołane rejsy lotnicze konsumentom przysługiwał zwrot kosztów zakupu biletów. Zaledwie w kilku sprawach przewoźnicy nie chcieli zwrócić pieniędzy za bilety i konieczna była interwencja rzecznika. Nie ulega wątpliwości, że sytuacja związana z odwoływaniem rejsów lotniczych wynika wprost z panującego zagrożenia epidemicznego, niemniej nadal przewoźników obowiązuje 7-dniowy termin na zwrot pełnej ceny zakupu biletów. Na stronie internetowej Urzędu Lotnictwa Cywilnego czytamy: „W przypadku odwołania lotu pasażer ma prawo zrezygnować z podróży. Przewoźnik jest wówczas zobowiązany zwrócić pasażerowi w terminie 7 dni pełen koszt biletu po cenie, za jaką został kupiony, za część lub części nieodbytej podróży oraz za część lub części już odbyte, jeżeli lot nie służy dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży oraz zapewnić pasażerowi, gdy jest to odpowiednie, lot powrotny do pierwszego miejsca wylotu w najwcześniejszym możliwym terminie”. Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w żaden sposób nie wydłużyła ww. terminu. Art. 14 tej ustawy odnosi się jedynie do tego, że przewoźnicy nie ponoszą w związku z działaniami mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19 odpowiedzialności odszkodowawczej za anulowanie lotu.

– Niestety część biur podróży nie przetrwało okresu epidemii. Co zrobić, jeżeli dotyczyło to naszych wakacji lub ferii?
– W przypadku ogłoszenia upadłości przez biuro podróży konsument winien swoje roszczenia niezwłocznie zgłosić do podmiotu udzielającego zabezpieczenia finansowego. Zawierając umowę o udział w imprezie turystycznej, biuro podróży w momencie płatności ma ustawowy obowiązek przekazania do Urzędu Marszałkowskiego pisemnego potwierdzenia posiadania zabezpieczeń finansowych oraz odprowadzania składek na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny ze wskazaniem sposobu ubiegania się o wypłatę środków z tych zabezpieczeń. We wspomnianym dokumencie należy szukać informacji o trybie postępowania w przypadku niewypłacalności biura podróży. Roszczenie o zwrot wpłat za imprezę turystyczną lub powiązane usługi turystyczne należy kierować do podmiotu, który udzielił biuru podróży zabezpieczenia finansowego, zgodnie z procedurą wskazaną w ww. potwierdzeniu posiadania tego zabezpieczenia. Podmiot udzielający zabezpieczenia finansowego ma 30 dni (w szczególnych przypadkach termin ten może zostać wydłużony do 90 dni) na weryfikację zgłoszenia. W terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia podróżnemu informacji o szczegółowym wyliczeniu należnych kwot podmiot udzielający zabezpieczeń finansowych dokonuje wypłat tych kwot bezpośrednio podróżnym.

– Mamy sytuację, w której część branż „otwiera się” mimo obostrzeń, pozwalając na korzystanie z usług np. z tytułu przynależności do kadry narodowej. Co może zrobić osoba, która ma wykupiony karnet terminowy, lecz nie chce decydować się na takie rozwiązanie?
– Rozporządzenie Rady Ministrów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wprowadziło kolejne zakazy i obostrzenia w branży sportu i rekreacji. Najważniejsze zapisy dotyczą m.in. zamknięcia takich obiektów sportowych jak siłownie, baseny, kluby fitness z wyłączeniem obiektów świadczących działalność leczniczą oraz obiektów, z których korzystają członkowie kadry narodowej polskich związków sportowych. Podkreślam, że konsumenci, którzy mają wykupione karnety terminowe, nie muszą przystawać na propozycję przedsiębiorców, by korzystać z klubów na okoliczność przygotowywania się do zawodów np. z tytułu przynależności do kadry narodowej. Zrozumiałe jest, że przedsiębiorcy szukają różnego rodzaju sposobów, by utrzymać się na rynku. Niemniej nakłanianie konsumenta, aby podpisywał jakikolwiek oświadczenia w zakresie rzekomego profesjonalnego uprawiania sportu, są niewątpliwie naruszeniem zasad współżycia społecznego. Stoi to w sprzeczności z rozporządzeniem dotyczącym obostrzeń związanych z wirusem COVID-19, a ponadto stanowi nieuczciwą praktykę rynkową.

– Część osób wykupiła karnety w ośrodkach narciarskich na początku sezonu. Teraz nie może korzystać z usług z powodu obostrzeń. Czy w tej sytuacji jest możliwość uzyskania zwrotu pieniędzy?
– W przypadku wykupienia przez konsumentów na początku sezonu karnetów narciarskich, brak możliwości korzystania z wyciągów narciarskich skutkuje koniecznością zwrotu pieniędzy konsumentom. Oczywiście na zasadach swobody umów strony zarówno konsument, jak i przedsiębiorca mogą w tej materii wypracować konsensus, że z karnetu będzie można korzystać po otwarciu stoków. Niewątpliwie, bacząc na trudną sytuację branży sportów zimowych oraz załamanie rynku w branży turystycznej, niezbędne jest wypracowanie konsensusu.


Komentarze