Facebook
Aktualny numer

Najlepszy tygodnik i portal społeczno-kulturalny
w Rudzie Śląskiej

Żubr – duma narodowa

05-10-2016, 08:26 Agnieszka Kominek

Na świecie żyje zaledwie 5.249 osobników (dane z 2013 roku), z czego 1.377 w Polsce. W roku 1966 został wpisany do „Czerwonej Księgi” jako gatunek zagrożony wyginięciem. Żubr – jako jeden z symboli Polski dzisiaj – gatunek ściśle chroniony w większości żyje w hodowlach zamkniętych.

Żubr najczęściej kojarzy nam się z dziką Puszczą Białowieską. Faktycznie w tym regionie żyje najwięcej dzikich zwierząt tego gatunku – ponad 100 osobników. W Polsce w wolnych stadach żubry występują jeszcze w Puszczy Boreckiej (liczy ok. 70 osobników), puszczy Knyszyńskiej (liczy ponad 50 osobników), na terenie Drawskiego i Ińskiego Parku Krajobrazowego oraz w Bieszczadach.

Historia tych niezwykłych zwierząt związana jest przede wszystkim z kontynentem europejskim. W dawnych wiekach jego areał sięgał od Oceanu Atlantyckiego, aż do Gór Kaukazu. Niestety działalność człowieka, w tym karczowanie lasów i zmiana terenów na pola uprawne doprowadził niemal do całkowitego wyginięcia żubra. Od końca XVIII wieku zwierzęta te dziko żyły tylko w Puszczy Białowieskiej i na Kaukazie. Pierwsza wojna światowa zniszczyła całkowicie populację białowieską. Tuż przed wojną populacja żubrów białowieskich była szacowana na 727 osobników. Rok 1915 kiedy do Polski wkracza niemiecka armia, to tak naprawdę początek końca żubra białowieskiego. Ufne wobec człowieka zwierzęta nie miały tak naprawdę szans na przetrwanie. W roku 1917 zgodnie z szacunkami niemieckiej administracji wykazały na terenie Białowieży zaledwie 121 gatunków. Po wycofaniu się armii niemieckiej dzieło zniszczenia dokończyli kłusownicy. Ostatni żubr nizinny (białowieski) ginie w 1919 roku. Zaledwie kilka lat później około roku 1926 lub 1927 ginie ostatni żubr na Kaukazie.

W XIX wieku żubry wysyłano z Puszczy Białowieskiej jako podarunki do europejskich prywatnych zwierzyńców i ogrodów zoologicznych. To pozwoliło na odbudowę gatunku. Na koniec 1924 roku liczba żyjących w niewoli zwierząt wynosiła 54 sztuki, z czego tylko 3 osobniki (w tym: dwa byki i jedna krowa) w Polsce. Stanowiły one prywatną własność księcia von Pless w Pszczynie.

W roku 1923 z inicjatywy profesora Jana Sztolcmana zostało założone Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra, którego celem było ratowanie żubra od całkowitej zagłady. Pierwszym krokiem było ustalenie ile tak naprawdę żyje zwierząt czystej krwi żyje w niewoli. Następnym krokiem było dobranie zwierząt nadających się do odtworzenia gatunku. Wybrano 12 zwierząt. Jesienią 19289 w Puszczy Białowieskiej wypuszczono dwa pierwsze żubry. W 1939 roku było już 16 osobników, które na szczęście przetrwały II wojnę światową.

Żubr, to symbol siły i męstwa, ale także spokoju. Żyją własnym rytmem. Z wieloletnich obserwacji wynika, że zwierzęta te większość swojego czasu (od 50  do 80%) spędzają na przeżuwaniu pokarmu. W przedżołądkach, a szczególnie w potężnym żwaczu, którego pojemność u dorosłych żubrów przekracza 100 l, procesy fermentacyjne odbywają się bez przerwy, dlatego niezbędne jest ciągłe uzupełnianie pokarmu. Widać to szczególnie w sposobie zachowań tego zwierzęcia. Wstają tuż przed wschodem słońca, aby napełnić swój czterokomorowy żołądek po nocnej przerwie. Następnie żubry kładą się, aby odpocząć i przeżuć pokarm. Cykle te powtarzane są kilka razy w ciągu dnia. Jest jednak zwierzęciem najmniej wybrednym z pośród wszystkich roślinożerców i potrafi przystosować się do środowiska, w którym obecnie przyszło mu żerować.

Jednym z ulubionych przysmaków żubra są żołędzie i kasztany. Niestety zwierzęta żyjące w hodowlach zamkniętych nie mają zbyt często okazji do posmakowania tych rarytasów. Dlatego pszczyńska zagroda w 2015 roku postanowiła ogłosić konkurs dla szkół, przedszkoli oraz osób indywidualnych konkurs żołędziowy. Celem było zgromadzenie zapasów nie tylko dla żubrów, ale innych zwierząt żyjących w zagrodzie. Zbierano kasztany, żołędzie oraz tzw. bączki. W roku 2015 udało się zebrać, aż 15 ton tych przysmaków.

Również i w tym roku Zagroda z Pszczyny ogłosiła konkurs w trzech kategoriach: przedszkola, szkoły i osoby indywidualne. Żołędzie będą przyjmowane w Pokazowej Zagrodzie Żubrów w Pszczynie od 14 września do 16 listopada w godzinach 9.00 - 17.00. Przyjmowane będą tylko posegregowane owoce dębu szypułkowego (żołędzie), dębu czerwonego (bączki) oraz kasztany. Pamiętajmy o tym ,aby żołędzie i kasztany były w dobrym stanie, suche i niespleśniałe.

Ogłoszenie wyników zaplanowano na 24 listopada 2016 r., na stronie internetowej www.zubry.pszczyna.pl oraz na profilu zagrody na Facebooku. Sponsorem nagród jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, który wspiera działalność Zagrody w Pszczynie. Jesień sprzyja spacerom zachęcamy więc wszystkich do czynnego uczestnictwa w konkursie, jeżeli nie indywidualnie, to może warto wspomóc placówkę, która bierze udział w akcji. Wszak żubr, to nasza duma narodowa i wszyscy ponosimy odpowiedzialność za jego przetrwanie…


Komentarze