Gospodarka odpadami w obiegu zamkniętym

09-11-2016, 10:08 Agnieszka Kominek

2 grudnia 2015 roku Komisja Europejska przedstawiła swym członkom pakiet rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami. Wszystkie kraje zjednoczone powinny dążyć do wprowadzenia cyklu zamkniętego życia odpadu. Plany choć ambitne wymagają wielu systemowych rozwiązań.

Ideą gospodarki w obiegu zamkniętym jest zamknięcie cyklu życia produktu. Najprościej mówiąc chodzi o to, by wykorzystany produkt nie stał się odpadem, ale wrócił z powrotem do produkcji. Pozwoli to na zaoszczędzenie cennych surowców oraz zmniejszenie składowanych odpadów i zwiększenie strumienia odpadów wykorzystywanych w ramach odzysku i recyklingu.

Plan Komisji Europejskiej zakłada, że do roku 2030 osiągniemy poziom 65% w zakresie recyklingu odpadów komunalnych oraz 75% recyklingu w zakresie odpadów opakowaniowych. Do 2030 maksymalnie będziemy składować 10% odpadów. Całkowicie zaś zakazane będzie składowanie odpadów segregowanych.

Nowe rozwiązania to prawdziwe wyzwanie nie tylko na szczeblu państwowym, ale również regionalnym, gminnym oraz dla sektora gospodarczego. Biorąc pod uwagę najnowsze dane opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny w zakresie gospodarki odpadami. Dla naszego kraju obieg zamknięty w zakresie gospodarki odpadami może być prawdziwym wyzwaniem.

Komisja Europejska ma nadzieję, że wdrożenie pakietu Gospodarka o Obiegu Zamkniętym (Circular Economy Package tzw. CEP) przyniesie korzyści zarówno środowisku, jak i gospodarce. Przewiduje się, że działania te pozwolą lepsze wykorzystanie wszystkich surowców, produktów i odpadów, przyczyniając się przy tym do oszczędności energii oraz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.
Podstawowymi dokumentami pakietu Gospodarka o Obiegu Zamkniętym są projekty czterech dyrektyw: o gospodarowaniu opakowaniami, w sprawie odpadów opakowaniowych, w sprawie odpadów elektrycznych i elektronicznych, w sprawie składowania odpadów. Pakiet zawiera też propozycje dotyczące wspieranie konsumentów w wyborze ekologicznych produktów i usług.

Zarówno Komisja Europejska jak i nasz polski rząd patrzą bardzo przychylnie na nowe rozwiązania. Jak to jednak ma się w realiach?
W roku 2015 odnotowaliśmy wzrost zebranych odpadów o 5,2% w porównaniu z rokiem 2014. Statystyczny mieszkaniec naszego kraju wyprodukował 283 kg odpadów w ciągu roku. 66 kg – tyle wysegregował każdy z nas w roku 2015. Największą frakcję stanowiły odpady szklane blisko 11 kg oraz odpady biodegradowalne – blisko 17 kg.

W roku 2015 do recyklingu trafiło blisko 26% odpadów komunalnych zarówno tych, które zostały zebrane selektywnie, jak i tych wysortowanych z odpadów komunalnych. Choć odnotowano znaczący wzrost w stosunku do roku 2014 (o blisko 5%), nasz system nadal pozostawia wiele do życzenia.

Pomimo wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami w roku 2013 nadal mamy wiele niedociągnięć. Jednym z głównych problemów jest brak ujednoliconego systemu w zakresie segregacji odpadów. Mamy tutaj prawdziwą dowolność. Każda gmina segreguje odpady według własnych przyjętych standardów. Jedni segregują więc odpady na suche i mokre inni mają systemy trzy lub cztero pojemnikowe. Wszystko powinno jednak unormować się w momencie wprowadzenia nowego rozporządzenia w zakresie standaryzacji segregacji odpadów.

Według nowego projektu rozporządzenia odpady będą wiec dzielone na cztery frakcje: papier, szkło, tworzywa i metale, odpady ulegające biodegradacji, ze szczególnym uwzględnieniem bioodpadów. Odpady posegregowane w ten sposób powinny trafić do dalszego zagospodarowania. Nie powinny zaś być umieszczane w pojemniku na odpady zmieszane. Jednak czy ustawienie dwóch, czy czterech pojemników cokolwiek zmieni? System jakikolwiek by nie był, budowany zawsze jest przez ludzi.

To my tworzymy normy i reguły według, których żyjemy. Dotyczy to również gospodarki odpadami. Możemy budować najnowocześniejsze technologie, uchwalać nowe prawo, jednak bez udziału społeczeństwa będą to tylko słowa zapisane na kartkach papieru. Bez społeczeństwa nie ma bowiem możliwości, aby odpady zostały zagospodarowane w odpowiedni sposób. Wszystko zaczyna się w naszych domach, to my codziennie dokonujemy wyboru, co stanie się z odpadem, który wytworzyliśmy. Plastikowa butelka – śmieć? Czy może cenny surowiec? Tak naprawdę teoria obiegu zamkniętego nie jest nowym odkryciem. Obieg materii znany jest nam od zarania dziejów. Wszystko bowiem od zawsze krąży w przyrodzie…