Drugie życie dla Kaliny

06-09-2017, 12:41 Agnieszka Kominek

Ponad 59 milionów złotych unijnej dotacji – tyle Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy na odtworzenie biologicznej aktywności stawu Kalina w Świętochłowicach.

31 sierpnia br. w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej została podpisana umowa na dofinansowanie rewitalizacji stawu Kalina w Świętochłowicach. Całość inwestycji została oszacowana na blisko 70 milionów złotych.
Zadanie zostanie zrealizowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020, działanie 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego (typ projektu 1 Wsparcie dla zanieczyszczonych lub zdegradowanych terenów). To rekordowa wartość dofinansowania w ramach drugiego konkursu w ramach działania 2.5 ogłoszonego przez NFOŚiGW.

Dzięki unijnej dotacji teren znajdujący się wokół stawu zostanie oczyszczony. Szczegółowe zadania rekultywacji będą polegać na:
- odcięcie wpływu zanieczyszczeń z rejonu hałdy poprzez zastosowanie ścian szczelnych wokół podstawy hałdy w celu wyeliminowania dalszego napływu zanieczyszczeń;
- usunięciu osadu dennego i bioremediacji (technologia usuwania zanieczyszczeń za pomocą żywych organizmów, które pochłaniają je i zamieniają na mniej szkodliwe substancje) wód zbiornika dla wyeliminowania możliwości wtórnego zanieczyszczenia gruntu wodami ze zbiornika;
- prowadzeniu remediacji gruntu z zastosowaniem metod in-situ, bioremediacji i fitoremediacji.

Oczyszczenie stawu oraz terenu wokół to nie jedyne zadania przewidziane w ramach tego działania. Przedsięwzięcie zakłada również posadzenie roślin, budowę ścieżek pieszych i rowerowych oraz obiektów małej architektury, w tym elementów infrastruktury rekreacyjnej związanej z przyszłym przyrodniczym zagospodarowaniem tego terenu.

W wyniku realizacji przedsięwzięcia powstanie 9,23 ha dodatkowej powierzchni biologicznie czynnej, a rekultywacji zostanie poddanych łącznie 10,44 ha terenu.

Staw Kalina powstał jeszcze przed pierwszą wojną światową. Eksploatacja płytko zalegających złóż węgla kamiennego spowodowała osiadanie się terenu, w wyniku którego powstała niecka. Po raz pierwszy staw pojawił się na mapach w roku 1931. Przed pierwszą wojną światową w akwenie tym można było łowić ryby. Również w latach 1928 – 1939 funkcjonował ośrodek rekreacyjny z kąpieliskiem.
Na skutek wieloletniej działalności przemysłu chemicznego wokół stawu powstała hałda odpadów poprodukcyjnych. Przez wiele lat wokół stawu deponowane były odpady zawierające szereg substancji niebezpiecznych w tym toksycznych – fenoli i innych węglowodorów aromatycznych. W wyniku odcieków z hałdy do wód przedostały się niebezpieczne substancje, które trwale skaziły zbiornik.
Już w latach 90 zaczęto podejmować szereg prób związanych ze zniwelowaniem problemów zanieczyszczenia stawu Kalina.

by ograniczyć przedostawanie się substancji niebezpiecznych do wód wykonano między innymi wokół hałdy bentonitowy ekran szczelny o głębokości 10-12 m, który miał zapobiegać przedostawaniu się zanieczyszczeń z hałdy do wód powierzchniowych. Podejmowano również próby przekserowania wód na pobliskie oczyszczalnie. Niestety działania te były niewystarczające. Problem stanowią powstałe na dnie stawu osady i bez ich usunięcia nie dojdzie do radykalnego oczyszczenia stawu.

Staw Kalina jest jednym z wielu przypadków zanieczyszczeń przemysłowych powstałym w wyniku działalności człowieka. Takich miejsc na Śląsku jak i w całym kraju jest wiele. Dzięki finansowemu wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej staw Kalina zostanie oczyszczony, a Świętochłowice odzyskają teren czynny przyrodniczo.