Bytomka w centrum uwagi

10-09-2025, 14:48 (w) Foto: UM Ruda Śląska, Górnośląsko-Zagłębiowsk

W połowie września Ruda Śląska stanie się jednym z ważnych punktów na mapie ekologicznej inicjatywy „Klimatyczna Bytomka”, projektu realizowanego przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię we współpracy z Fundacją Zdrowa Rzeka. Celem przedsięwzięcia jest nie tylko rewitalizacja rzeki Bytomki, ale także budowanie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców miast, przez które przepływa ta rzeka lub jej dopływy. W ramach projektu zaplanowano cykl spacerów i warsztatów, które odbędą się w sześciu miastach regionu, a pierwszym z nich będzie właśnie Ruda Śląska.

Spotkanie w Rudzie Śląskiej zaplanowano na sobotę, 13 września, w godzinach od 10.00 do 14.15. Uczestnicy rozpoczną dzień od spaceru badawczego, który poprowadzi ich wzdłuż brzegów Bytomki, rozpoczynając przy moście na ulicy Bytomskiej. Trasa spaceru będzie wiodła drogą gruntową po wschodniej stronie ulicy, gdzie będzie można zaobserwować zarówno negatywne skutki urbanizacji, jak i miejsca, w których przyroda odzyskuje równowagę. Spacer będzie miał charakter edukacyjny – jego celem będzie pokazanie, jak działalność człowieka wpływa na stan rzeki, ale też jak natura potrafi się regenerować, jeśli tylko da się jej szansę.

Prowadzący spacer zaprezentują uczestnikom typową roślinność dolin rzecznych, opowiedzą o roli mikrosiedlisk w poprawie jakości wody i retencji, a także wskażą elementy infrastruktury hydrologicznej wymagające poprawy – od zanieczyszczeń po bariery migracyjne. Uczestnicy będą mieli okazję zobaczyć miejsca potencjalnie nadające się do rekreacji i wypoczynku, a także poznać przykłady dobrych praktyk w kształtowaniu przyjaznej przestrzeni publicznej nad wodą. Spacer nie tylko dostarczy wiedzy, ale przede wszystkim stworzy fundament do dalszej dyskusji – o tym, jak pogodzić dostępność terenów nadwodnych z ich czynną ochroną.

Po zakończeniu spaceru uczestnicy przeniosą się do Galerii Czapla przy ulicy Czapli 5 w Orzegowie, gdzie odbędzie się druga część wydarzenia – warsztat informacyjno-edukacyjny. To właśnie tam, w atmosferze wspólnego planowania, mieszkańcy będą mogli podzielić się swoimi obserwacjami i pomysłami na przyszłość Bytomki. Warsztat rozpocznie się od prezentacji dotyczącej roli rzeki w krajobrazie miejskim, obiegu wody w zlewni oraz wpływu działań człowieka na stan wód. Poruszone zostaną również kwestie związane ze zmianami klimatycznymi i możliwościami adaptacyjnymi, jakie daje błękitno-zielona infrastruktura.

Szczególna uwaga zostanie poświęcona idei renaturyzacji rzeki – czyli przywracania jej naturalnych funkcji w sposób korzystny zarówno dla ludzi, jak i dla przyrody. Uczestnicy poznają historię przekształceń Bytomki oraz lokalny kontekst, który wpłynął na jej obecny stan. W ramach warsztatu wprowadzającego przewidziano także część artystyczną, podczas której uczestnicy będą mogli zwizualizować swoją wizję zdrowej rzeki przy użyciu środków plastycznych.

Kulminacyjnym punktem spotkania będzie warsztat planowania partycypacyjnego, podczas którego mieszkańcy – pracując w grupach – zidentyfikują kluczowe problemy związane z rzeką i jej doliną, a następnie wspólnie wypracują wizję Bytomki jako rzeki funkcjonalnej, dostępnej, przyjaznej człowiekowi, ale jednocześnie chroniącej naturalne zasoby. To właśnie ta część warsztatu ma szansę stać się początkiem realnych zmian – nie tylko w sposobie postrzegania rzeki, ale także w konkretnych działaniach rewitalizacyjnych. „Klimatyczna Bytomka” to projekt, który łączy edukację, obserwację i aktywne uczestnictwo mieszkańców w procesie planowania przestrzeni publicznej.