III sektor dba o zielony Śląsk

16-03-2016, 11:28 Joanna Oreł

9 marca w Jaworznie przedstawiciele 30 organizacji pozarządowych z terenu województwa śląskiego uczestniczyli w spotkaniu dotyczącym konsultacji "Listy przedsięwzięć priorytetowych planowanych do dofinansowania ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na 2017 rok".

Tym razem spotkanie odbyło się w Ośrodku Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera w Jaworznie. Debatowano na temat nowych możliwości dofinansowań zadań, w ramach których na terenie województwa śląskiego będą mogły być realizowane zadania z zakresu edukacji ekologicznej i ochrony przyrody.

O tym, że w naszym województwie dzieje się dużo w zakresie ochrony przyrody, nie trzeba nikogo przekonywać. W ostatnich latach możemy obserwować wiele działań podejmowanych na rzecz czynnej edukacji ekologicznej. Nie ma lepszego sposobu na naukę o przyrodzie jak tylko poprzez doświadczanie jej wszystkimi swoimi zmysłami. Śląsk jest również bardzo bogatą biologicznie, geologicznie oraz historycznie krainą, warto zachować dla przyszłych pokoleń te wartości, dlatego powstaje wiele ośrodków, które przybliżają nam wszystkie te walory.

Rozwój czynnej edukacji ekologicznej nie byłby możliwy, gdyby nie finansowe wsparcie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Dzięki środkom finansowym na terenie województwa powstały takie ośrodki jak Ośrodek Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera w Jaworznie.

Ośrodek ten powstał w ramach zagospodarowania dawnego kamieniołomu Sadowa Góra. Wiele lat temu Sadowa Góra, stanowiąca niegdyś wapienne wzgórze, stała się miejscem pozyskiwania kruszywa. Eksploatacja złoża wapieni wiązała się z rozcięciem wzgórza, które ujawniło niezwykle liczne skamieniałości i pofałdowanie dna, świadczące o burzliwej historii tego miejsca, sięgającej 260 milionów lat.  Na ścianach dawnego wyrobiska widoczne są ślady różnorodnych zjawisk geologicznych (m.in. krasu, tektoniki, mineralizacji), występują tu też szczątki szkieletowe szkarłupni, małży, głowonogów, a nawet ryb i gadów. Cechy te sprawiają, że co roku przybywają tu licznie geolodzy, a wykopaliska paleontologiczne prowadzone przez Uniwersytet Śląski na stałe wpisały się w kalendarz GEOsfery.

Choć pretekstem do stworzenia ośrodka edukacji były walory geologiczne - i to one budują specyfikę miejsca - główną ideą jego powstania jest szeroka promocja walorów przyrodniczych, obejmująca elementy biotyczne i abiotyczne. Dlatego też kamieniołom stał się tłem do założenia licznych kolekcji roślinnych, w skład których wchodzą m.in. wrzosowisko i jeden z największych w Europie ogrodów sensorycznych. Ogółem posadzono tu ponad czterdzieści tysięcy roślin. W ramach pierwszego etapu Projektu GEOsfera został zagospodarowany teren o powierzchni ośmiu hektarów. Do końca 2013 roku wykonano szlaki spacerowe, punkty widokowe, grilowisko, mały amfiteatr - "gawędzarnię", plac zabaw, pawilon riplemarków, salę dydaktyczną, staw, zegar pór roku, stację meteorologiczną, wrzosowisko, pseudomakię i ogród sensoryczny.

W pracowni rzeźbiarskiej doktora Wojciecha Mendzelewskiego z Lublina przygotowano ponadto - do odlewu z brązu - modele triasowych kręgowców nawiązujące do rewolucyjnych odkryć polskich geologów sprzed kilku lat. Pani Marta Szubert, znana z najlepszych polskich wystaw paleontologicznych, przygotowała natomiast precyzyjną rekonstrukcję środowiska dna triasowego morza. Gotowe modele zostały zainstalowane w GEOsferze w drugim kwartale 2014 r. i dzięki nim wszyscy mogą zobaczyć jak Sadowa Góra wyglądała, gdy była jeszcze dnem tropikalnego morza.

Jednak na takich „perełkach” podejmowanie zadań na rzecz czynnej ochrony przyrody się nie kończy. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach wspiera również działania na rzecz rewitalizacji parków miejskich, szczególnie tych cennych przyrodniczo. Dobrym przykładem jest Park Fazaniec w Bytomiu, gdzie dofinansowanie wyniosło prawie 40% całkowitego kosztu zadania, czyli 384 252,61 złotych. W ramach rewitalizacji podjęte zostały między innymi wycinka i cięcia pielęgnacyjne drzew i krzewów, zakup nowych sadzonek oraz wykaszanie podrostu na powierzchni ok. 4 ha.

Dzięki wsparciu WFOŚiGW w Pszczynie możemy podziwiać również zagrodę Żubrów. W Parku Śląskim w Chorzowie organizowane są zaś warsztaty z czynnej edukacji ekologicznej. To tylko przykładowe zadania, które otrzymały wsparcie Wojewódzkiego Funduszu.

Dzięki tym zadaniom nasze województwo staje się naprawdę ciekawym przyrodniczo miejscem. Warto zapoznać się z ofertą działających na terenie województwa ośrodków. Wiosna za pasem może czas zaplanować pierwsze wycieczki?

Zdjęcia: www.wfosigw.katowice.pl